Роппа-роса бир соатдан сўнг Иноят
Махсум сўлжайиброқ ҳузуримда пайдо бўлди. Бу пайтда “Қобуснома”ни варақлаб
ўтирардим. Огаҳий таржима этган нусхаси қўлимга тушиб қолган эди. Муҳаммад
Ризонинг 190 йиллик юбилейини хийла тантанали нишонлатиб берганман, аммо 200
йиллиги тўғрисида ноғора қоқилмади. Сабаби – мақсадга мувофиқ эмас: кузги
йиғим-теримлардан сўнг парламантимизга сайлов бўлади. Ҳар доим сайлов арафасида
ғаламис халқаро ташкилотлар мухолифат масаласини қўзғайди. Ўлган илоннинг
думини босиб, бошини қимирлатмоқчи бўлади, занғарлар... Огаҳий – Хоразмдан,
Илонбош (унинг “Душман”, “Радий Фиш” каби лақаблари ҳам бор: изоҳ маники – И.А.К.) ҳам Хоразм
фарзанди. Агар унисининг 200 йиллик юбилейи тантанали равишда нишонланса,
бунисининг 60 йиллик юбилейи тўғрисида ҳам пана-панада мишмиш тарқатилади:
“Парламет сайловларида мухолифат ҳам қатнашар эмиш, ҳукумат билан мухолифат
лидерлари ўртасида норасмий музокара бошланибди...”
“Қобуснома”дан:
“Зулмни кўнглингга асло
келтирмагилки, одил подшонинг хонадони кўп йиллар умр кўрур, золимнинг хону
мони тезроқ барбод ва нобуд бўлур. Ҳукамо дебдиларким, одил подшо олам
хуррамлигининг сарчашмасидир, золим подшо жаҳон хароблигининг тўфонидир...
Хилватда кўп ўтирмагил, лашкардан ва ўз халқингдан қочмагил, агар қочсанг, улар
сендан қочадилар. Халқнинг ҳолидан хабар олишда камчиликка йўл қўймагилки, бу
камчилик душманнинг фойдасидир...”
Китобнинг 117-саҳифасига хатчўп
қистириб, зимдан Иноят Махсумга назар солдим.
– Нега қоққан қозиққа ўхшаб
турибсан? Нима гап? Ҳожи дўстим қани?
– Амнистиянгиз асосида тергов
ҳаракатлари таққа тўхтатилиб, озодликка чиқариб юборилибди.
– Сан мани довдиратма, тўғрисини
айт! Ҳойнаҳой, уриб ўлдирган бўлсаларинг керак?
– Йўғ-э, Худо ҳаққи! – деб ёқасини
ушлади Иноят Махсум. – Ҳозир Бўстонлиқ тарафларда тадбиркорлик билан
шуғулланяпти.
– Қанақа тадбиркорлик?
– Ёнғоқфурушлик қиляпти.
– Огоҳлантириб қўяй, агар
алдаётган бўлсанг, хумпар, “Даракчи”нинг махсус мухбири этиб Жаслиққа юбораман!
– Дарғазаб бўлиб ўрнимдан турдим. – Кет мундан! –Сўнгра стол остидаги тугмачани
босдим. Иноят Махсум орқасига тисарилиб хонадан чиқишига адютантим кириб келди.
– Вертолёт ҳозирлансин, Бўстонлиққа кетамиз. Шошма, анави масала нима бўляпти?
– Қайси масала? – деди адютант
кўзларини пирпиратиб.
– Қайси масала бўларди, галварс!
Қаламкашни сўраяпман!
– Бу иш билан Пароканд
шуғулланяпти, шекилли.
– Шапшаклик қилма! Ҳамма
шуғулланяпти, энди сан ҳам шуғулланасан!
– Хўп бўлади.
– Тез бўл, тошбақа!
– Хўп.
Устки лабимга ясама мўйлов
ёпиштирдим, оёғимга кирза этик кийдим, эгнимга эски чопон ташладим ва
типратикон солинган банкани қўлтиғимга қисиб, вертолётга чиқдим. Бўстонлиқ
томон йўл олдик. Йўл-йўлакай Ҳожи дўстим Бурчмулла қишлоғида гузар яқинидаги
битта хонадонни ижарага олиб, ёнғоқ мағзи тўплаётгани тўғрисида маълумот келди.
Тўс-тўполон бошланмаслиги учун вертолётни кўприк ёнидаги чимзорда қолдириб,
ўзимиз чегарачиларнинг “ГАЗ-69”
машинасида Бурчмуллага чиқиб бордик. Бўш пайтларида киракашлик қиладиган
ёлланма сержант бизни тўппа-тўғри ёнғоқ мағзи тўпланаётган хонадонга олиб
борди.
Дарвозадан ҳовлига кириб ажаб
манзарага дуч келдик.
Хотин-халаж, бола-чақа тўп-тўп
бўлиб ўтирарди. Ҳар бир тўп ёнида икки юз литрлик бочка. Бочкага сув
тўлдирилган, сувда ивитиб қўйилган ёнғоқлар қалқиб турарди. Учта хотин
пўстакларга чордона қуриб олган, ҳар бирининг қўлида зирамих қоқишга
мўлжалланган болғача, пишган ғишт устига ёнғоқни қўйиб кетига аста-аста уч бора
зарба бериб рўпарасига отиб юборяпти. Уч бола эса ёнғоқларни илиб олиб,
пўчоғини бир тарафга, мағзини бошқа тарафга ажратиб қўяр эди. Уч аёл ёнғоқни
чақиб турса, уч бола пўчоқдан мағзини ажратади.
Биз ўзимизни иш излаб келган
мардикорлардек таништирдик. Тадбиркорлик қилаётган Ҳожи бобони сўрадик. У
қишлоқ оралаб ёнғоқ қоқаётган одамлардан хабар олгани кетган экан. Сўраб-сўраб
Ҳожини бир кишининг томорқасидан топдик. У мани дарров таниди. Қучоқлашиб
кўришдик. Чакмон кийиб олган адютантим кўтариб турган банкани кўрсатиб:
– Ман санга типратикон совға
қилмоқчиман, – дедим.
– Қуллуқ, – деди Ҳожи кулимсираб.
– Қишлоқда типратикон тиқилиб ётибди.
– Ке, қўй, гина-кудуратни
унутайлик, – дедим елкасига қўлимни ташлаб.
Комментариев нет:
Отправить комментарий